.

Κυκλοφωσφαμίδη

Η εμπορική ονομασία: Endoxan

Ενδείξεις:

Καρκίνος μαστού, πνεύμονος, ωοθηκών, ουροδόχου κύστεως, οστεοσαρκώματα, σαρκώματα μαλακών μορίων.

Η κυκλοφωσφαμίδη είναι ένα αντικαρκινικό («αντινεοπλασματικό" ή "κυτταροτοξικό") χημειοθεραπευτικό φάρμακο. Αυτό το φάρμακο

συγκαταλέγεται στους αλκυλιούντες παράγοντες.

Προκαλούν βλάβη στη λειτουργία του κυττάρου προκαλώντας βλάβη στο DNA, το RNA και τη σύνθεση πρωτεϊνών.

Πώς χορηγείται

Η κυκλοφωσφαμίδη χορηγείται σε στάγδην έγχυση με έναν από τους ακόλουθους τρόπους:

  • μέσω ενός φλεβοκαθετήρα που εισάγεται σε μια φλέβα, στο χέρι σας
  • μέσω μιας κεντρικής γραμμής (βλέπε στο τμήμα “χημειοθεραπεία“).
  • μέσω μιας PICC γραμμής (βλέπε στο τμήμα “χημειοθεραπεία“).

Υπάρχει σε μορφή δισκίου για την από του στόματος χορήγηση σε ορισμένους τύπους καρκίνου και ορισμένα χημειοθεραπευτικά σχήματα. Τα δισκία θα πρέπει να χορηγούνται με τροφή ή μετά τα γεύματα. Τα δισκία πρέπει να καταπίνονται ολόκληρα χωρίς να τα λιώνετε ή να τα μασάτε.

-Η χημειοθεραπεία χορηγείται συνήθως σε 5-10 λεπτά της ώρας. Δίνεται σε συνεδρίες (κύκλους) συνήθως κάθε 21 ή 14 ημέρες, για 4 με 8 φορές, συνήθως. Η διάρκεια της θεραπείας σας και ο αριθμός των κύκλων που θα έχετε θα εξαρτηθεί από το είδος του καρκίνου.

-Η κυκλοφωσφαμίδη συνήθως δίνεται παράλληλα με άλλα φάρμακα χημειοθεραπείας ως μέρος μιας συνδυασμένης θεραπείας (σχήμα). Ο ογκολόγος σας θα συζητήσει αναλυτικά το πρόγραμμα της θεραπείας μαζί σας.

-Πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία σας, ο ογκολόγος σας θα σας ζητήσει κάνετε εξετάσεις αίματος. Συνήθως θα πρέπει να σας δοθούν και φάρμακα κατά της ναυτίας πριν και / ή κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας.

-Η κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και φλεγμονή της φλέβας μέσω της οποίας δίνεται.

-Εάν το φάρμακο διαφύγει από την φλέβα μπορεί να προκαλέσει μικρή βλάβη στους γύρω ιστούς. Σε αντίθεση με άλλα χημειοθεραπευτικά φάρμακα η εξαγγείωση της κυκλοφωσφαμίδης δεν χρήζει ιδιαίτερης θεραπευτικής αγωγής αλλά τακτικής παρακολούθησης του σημείου διαφυγής του φαρμάκου. Η νοσοκόμα και ο ογκολόγος που σας χορηγεί αυτό το φάρμακο πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα. Αν αισθανθείτε πόνο, ερυθρότητα ή πρήξιμο στο σημείο χορήγησης της κυκλοφωσφαμίδη, ειδοποιείστε τον ογκολόγο σας αμέσως.

-Η δόση της κυκλοφωσφαμίδης που θα λάβετε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το ύψος και το βάρος σας, τη γενική κατάσταση της υγεία σας και, κυρίως, το είδος του καρκίνου που έχετε. Ο ογκολόγος σας θα καθορίσει την ακριβή δοσολογία αλλά και το πρόγραμμά σας.

Πιθανές παρενέργειες

Η αντίδραση κάθε ατόμου στη χημειοθεραπεία είναι διαφορετική. Μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν πολύ λίγες παρενέργειες, ενώ άλλοι μπορεί να παρουσιάσουν περισσότερες. Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψουμε ποιος θα παρουσιάσει και σε πιο βαθμό τις παρενέργειες από κάποιο φάρμακο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που περιγράφονται εδώ δεν θα παρουσιαστούν όλες σε όλους και μπορεί να είναι διαφορετικές εάν λαμβάνεται περισσότερα από ένα φάρμακα.

Επομένως:

-Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παρουσιάζουν όλες τις αναφερόμενες παρενέργειες.

-Οι παρενέργειες είναι συχνά απρόβλεπτες όσον αφορά την έναρξη και τη διάρκειά τους.

-Οι παρενέργειες είναι σχεδόν πάντα αναστρέψιμες και θα φύγουν μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

-Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να σας βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση ή την αποφυγή των ανεπιθύμητων ενεργειών.

-Δεν υπάρχει καμία σχέση ανάμεσα στην παρουσία ή τη σοβαρότητα των παρενεργειών και την αποτελεσματικότητα της κυκλοφωσφαμίδης.

-Οι παρενέργειες της κυκλοφωσφαμίδης και η σοβαρότητα τους εξαρτάται από τη δόση του φαρμάκου που χορηγείται. Με άλλα λόγια, οι υψηλές δόσεις θα προκαλέσουν πιο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Παρουσιάζουμε εδώ τις πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά δεν έχουν συμπεριληφθεί εκείνες που είναι σπάνιες και είναι απίθανο να παρουσιαστούν. Εάν παρατηρήσετε κάποια ανεπιθύμητη ενέργεια που δεν αναφέρεται εδώ, πρέπει να την συζητήσετε με τον ογκολόγο σας. Οι περισσότερες παρενέργειες μπορούν να προληφθούν ή να αντιμετωπισθούν από τον ογκολόγο σας.

Οι ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι συχνές (εμφανίζονται τουλάχιστον στο 30%) σε ασθενείς που λαμβάνουν κυκλοφωσφαμίδη:

-Μυελοκαταστολή: δοσοπεριοριστική τοξικότητα. Κυρίως λευκοπενία αλλά και αιματοκρίτη, τα αιμοπετάλια δεν επηρεάζονται πολύ. Το ναδίρ

συμβαίνει περίπου την 10η έως την 14η ημέρα μετά την ενδοφλέβια χορήγηση, με αποκατάσταση την 21η ημέρα. Αυτά μπορεί να σας θέσουν σε αυξημένο κίνδυνο για λοίμωξη, αναιμία και / ή αιμορραγία.

-Τριχόπτωση: Συνήθως ξεκινά 3-6 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας. Τα μαλλιά θα επανέλθουν πλήρως μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

-Το δέρμα και τα νύχια μπορεί να παρουσιάσουν υπέρχρωση ή αποχρωματισμό.

-Ναυτία και ο έμετος, πιο έντονα στις μεγαλύτερες δόσεις και την ενδοφλέβια χορήγηση και λιγότερο συχνά στην από του στόματος χορήγηση, αρχίζοντας συνήθως 6-10 ώρες μετά τη θεραπεία.

-Ανορεξία

-Προβλήματα γονιμότητας: Δηλαδή, η ικανότητά σας να τεκνοποιήσετε μπορεί να επηρεαστεί από τη χορήγηση κυκλοφωσφαμίδης. Συζητήστε το θέμα αυτό με τον ογκολόγο σας.

Οι ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι συχνές (εμφανίζονται τουλάχιστον στο 30%) σε ασθενείς που λαμβάνουν κυκλοφωσφαμίδη:

-Διάρροια

-Έλκη στο στόμα

-Ερεθισμό της ουροδόχου κύστης και αιμορραγία (αιμορραγική κυστίτιδα). Σε ποσοστό 10% των ασθενών μπορεί να εμφανισθεί κυστίτιδα

(αιμορραγική ή μη αιμορραγική). Είναι συνήθως αναστρέψιμη αλλά μπορεί και να επιμένει με αποτέλεσμα ίνωση ή ακόμα και θάνατο. Η

πιθανότητα εμφάνισης της ελαττώνεται με άφθονη χορήγηση υγρών και πρωινή χορήγηση του φαρμάκου. Η Mesna επίσης έχει προφυλακτική δράση.

Καθυστερημένες παρενέργειες:

Υπάρχει, αρκετά χρόνια μετά τη χορήγηση της κυκλοφωσφαμίδης, ένας μικρός κίνδυνος ανάπτυξης αιματολογικής κακοήθειας. Συζητήστε με τον ογκολόγο σας σχετικά με τον κίνδυνο αυτό.

Υπάρχουν και άλλες σπάνιες παρενέργειες οι οποίες δεν αναφέρονται εδώ. Ωστόσο, θα πρέπει να ενημερώνετε πάντα τον ογκολόγο σας εάν παρουσιάσετε οποιαδήποτε ασυνήθιστα συμπτώματα.

Πότε να απευθυνθείτε στον ογκολόγο σας

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αμέσως, μέρα ή νύχτα, εάν αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

-Πυρετό 38 C και άνω ή ρίγος (πιθανά συμπτώματα μιας λοίμωξης).

Τα ακόλουθα συμπτώματα απαιτούν ιατρική φροντίδα, αλλά δεν είναι μια έκτακτη ανάγκη. Επικοινωνήστε με τον ογκολόγο σας μέσα σε 24 ώρες από τη στιγμή που θα παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

-Έλκη στο στόμα (επώδυνο ερύθημα, οίδημα ή έλκη)

-Ναυτία (που σας εμποδίζει στη σωστή διατροφή και λήψη υγρών αλλά και στη λήψη των φαρμάκων που σας έχουν συνταγογραφηθεί).

-Εμετός (πάνω από 4-5 φορές σε διάστημα 24 ωρών).

-Διάρροια (4-6 επεισόδια σε ένα 24-ωρο) παρά τη χρήση φαρμάκων κατά της διάρροιας και τις ανάλογες τροποποιήσεις στη δίαιτα.

-Γρήγορο καρδιακό ρυθμό

-Ασυνήθιστη αιμορραγία ή μώλωπες

-Μαύρα κόπρανα ή αίμα στα κόπρανα

-Αίμα στα ούρα σας

- Πόνο, κάψιμο ή τσούξιμο κατά την ούρηση.

-Ακραία και ασυνήθιστη κόπωση (που σας κάνει να μην είστε σε θέση να φροντίσετε τον εαυτό σας)

-Πρήξιμο των ποδιών και των αστραγάλων

-Ερυθρότητα ή φαγούρα στα μάτια.

Πάντα να ενημερώνετε τον ογκολόγο σας εάν παρουσιάσετε οποιαδήποτε ασυνήθιστα συμπτώματα.

Προφυλάξεις

-Πριν την έναρξη της θεραπείας με κυκλοφωσφαμίδη, φροντίστε να ενημερώσετε τον ογκολόγο σας για το ποια άλλα φάρμακα παίρνετε. Μην πάρετε ασπιρίνη ή προϊόντα που περιέχουν ασπιρίνη εκτός εάν ο ογκολόγος σας το επιτρέπει.

-Μην υποβάλλεστε σε οποιοδήποτε είδος εμβολιασμού χωρίς την έγκριση του ογκολόγου σας ενώ λαμβάνετε κυκλοφωσφαμίδη.

-Ενημερώστε τον ογκολόγο σας εάν είστε έγκυος, πριν από την έναρξη αυτής της θεραπείας. Η κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να είναι επικίνδυνη για το έμβρυο. Οι γυναίκες που είναι έγκυες ή έχουν σκοπό να κυοφορήσουν θα πρέπει να ενημερωθούν για τους πιθανούς κινδύνους. Το ίδιο ισχύει και για τους άνδρες οι οποίοι εάν έχουν σκοπό να αποκτήσουν παιδί θα πρέπει να ενημερώνονται για τους πιθανούς κινδύνους.

-Μην θηλάζετε ενώ παίρνετε κυκλοφωσφαμίδη.

-Τα άτομα με χαμηλό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων, ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων (καταστολή του μυελού των οστών) δεν μπορούν να λάβουν αυτό το φάρμακο.

Συμβουλές αυτοφροντίδας

-Πίνετε τουλάχιστον τρία λίτρα υγρών κάθε 24 ώρες κυρίως την ημέρα χορήγησης της κυκλοφωσφαμίδης, εκτός αν υπάρχουν αντίθετες οδηγίες

από τον ογκολόγο σας λόγω συνοδών προβλημάτων. Όπως προαναφέρθηκε το φάρμακο πρέπει να χορηγείται πρωί, με άφθονα υγρά και η ουροδόχος κύστη να αδειάζει πολλές φορές ημερησίως ώστε να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης κυστίτιδας. Η αποβολή ούρων πρέπει να είναι περίπου 120 cc την ώρα κατά τη διάρκεια χορήγησης του φαρμάκου και για τουλάχιστον 24 ώρες μετά (κυρίως για τις υψηλές δόσεις, άνω το 1gr). Αναφέρετε κάποιο πιθανό πόνο, κάψιμο ή τσούξιμο στον ογκολόγο σας.

-Εάν παρουσιάσετε πόνο, ερυθρότητα ή οίδημα στο σημείο έγχυσης τοποθετήστε πάγο και ειδοποιείστε αμέσως τον ογκολόγο σας.

-Μπορεί να βρίσκεστε σε κίνδυνο λοίμωξης γι' αυτό προσπαθήστε να αποφύγετε τους πολυσύχναστους χώρους και τα άτομα με ιώσεις. Εάν παρουσιάσετε πυρετό, ρίγη ή οποιαδήποτε άλλα σημεία λοίμωξης ενημερώστε αμέσως τον ογκολόγο σας.

-Πλένετε συχνά τα χέρια σας.

-Θα βοηθήσει στη πρόληψη και την αντιμετώπιση των ελκών στο στόμα η χρήση μιας μαλακής οδοντόβουρτσας καθώς και η καθημερινές πλύσεις, 6-7 φορές την ημέρα, του στόματος με σοδόνερο (ένα κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα και / ή 1/2 έως 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε 250ml νερό).

-Χρησιμοποιήστε μια ηλεκτρική ξυριστική μηχανή και μια μαλακή οδοντόβουρτσα για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα αιμορραγίας.

-Για να μειώσετε τη ναυτία πρέπει να λάβετε τα αντιεμετικά φάρμακα που σας συνταγογράφησε ο ογκολόγος σας. Επίσης τρώτε μικρά και συχνά γεύματα.

-Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο. Χρησιμοποιήστε αντηλιακό με δείκτη προστασίας υψηλότερο από 30 αλλά και προστατευτική ενδυμασία.

-Αποφύγετε τις αθλητικές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν το τραυματισμό σας.

-Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο ή να αποφεύγεται εντελώς. Θα πρέπει να το συζητήσετε με τον ογκολόγο σας εάν σας ενδιαφέρει η κατανάλωση αλκοόλ.

-Να ξεκουράζεστε.

-Διατηρήστε μια καλή, υγιεινή και θρεπτική διατροφή.

Εάν αισθανθείτε οποιαδήποτε συμπτώματα ή παρενέργειες, φροντίστε να τα συζητήσετε με τον ογκολόγο σας. Μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα ή να σας προτείνει άλλες πρακτικές λύσεις για την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των προβλημάτων.

Παρακολούθηση ενώ λαμβάνετε κυκλοφωσφαμίδη

Θα πρέπει να παρακολουθείστε τακτικά από τον ογκολόγο σας όσο θα παίρνετε κυκλοφωσφαμίδη προκειμένου να ελεγχθούν και να αντιμετωπισθούν έγκαιρα οι πιθανές παρενέργειες. Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν γενική εξέταση αίματος, ηλεκτρολύτες, εξετάσεις νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας. Εκτός από τις αιματολογικές εξετάσεις ο έλεγχος θα πρέπει να περιλαμβάνει τη φυσική εξέταση αλλά και απεικονιστικές εξετάσεις για τον έλεγχο ανταπόκρισης στη θεραπεία.