.

ΑΫΠΝΙΑ

Η αϋπνία είναι η δυσκολία να κοιμηθούμε ή να διατηρήσουμε ένα συνεχή και ήσυχο ύπνο, με αποτέλεσμα την χαμηλού επιπέδου ποιότητα ζωής, από την παρουσία συνεχούς αισθήματος κόπωσης, εκνευρισμού, αδυναμία συγκέντρωσης και άλλων, από την παρατεταμένη και μη φυσιολογική έλλειψη ύπνου.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλουν στα προβλήματα ύπνου κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας:

-Συχνά, τα φάρμακα της χημειοθεραπείας προκαλούν το αίσθημα της κόπωσης στους ασθενείς κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ως εκ τούτου, οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, καταλήγουν να κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας το οποίο και

οδηγεί σε δυσκολία στον ύπνο κατά τη διάρκεια της νύχτας.

-Άλλες φορές υπάρχουν προβλήματα ύπνου λόγω της φαρμακευτικής αγωγής για την καταπολέμηση των παρενεργειών της χημειοθεραπείας. Για παράδειγμα, τα στεροειδή (κορτιζόνη), όπως δεξαμεθαζόνη, θα σας συνταγογραφηθεί για τον έλεγχο της ναυτίας και του εμέτου από την χημειοθεραπεία και μπορεί να σας κάνει να νιώθετε γεμάτοι ενέργεια και ανησυχία και επομένως θα σας προκαλέσει δυσκολία στον ύπνο. Ως εκ τούτου, είναι χρήσιμο να αποφευχθεί η λήψη στεροειδών, μετά από πέντε ή έξι το απόγευμα.

-Το στρες, η ένταση και όλες οι ψυχολογικές επιπτώσεις του καρκίνου και της θεραπείας του μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσκολίες στον ύπνο.

Ανεπιθύμητες συνέπειες:

Η έλλειψη ύπνου μπορεί να δημιουργήσει ανεπιθύμητες συνέπειες και προβλήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως υπνηλία, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης,

εκνευρισμό, δυσκολίες στη μνήμη, μειωμένη αποδοτικότητα στην εργασία, κακή διάθεση, πονοκέφαλο, μειωμένη αντοχή στο στρες, αλλαγές στην όρεξη, αύξηση του κινδύνου ατυχημάτων.

Τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε την αϋπνία:

Μη συγκρίνετε τις δικιές σας συνήθειες ύπνου με αυτές άλλων ανθρώπων, γιατί υπάρχουν πολλές φυσιολογικές ατομικές διαφορές. Κάποιοι κοιμούνται εύκολα, ενώ άλλοι χρειάζονται περισσότερη ώρα για να τους πάρει ο ύπνος. Αν κοιμάστε μέσα σε 30 λεπτά, μην ανησυχείτε.

Κάποιοι άνθρωποι ξυπνάνε περισσότερες φορές μέσα στη νύχτα, ειδικά σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα ένδειξη αϋπνίας.

Προσπαθήστε να προσδιορίσετε την αιτία της. Από τι προκαλείται; 

-Είναι από τον πόνο; 

-Ανησυχείτε για κάτι; 

-Είναι λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης καφεΐνης; 

-Μήπως κοιμάστε αρκετά κατά τη διάρκεια της ημέρας;

-Μήπως πάσχετε από κατάθλιψη ή παρουσιάζετε άγχος;

-Μοιραστείτε τις σκέψεις και τις ανησυχίες σας με τον ογκολόγο, σχετικά με τα προβλήματα ύπνου. Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι να κρατήστε ένα 'ημερολόγιο ύπνου' για να μελετήσετε τις συνήθειές σας, τις σκέψεις σας και ό,τι άλλο σχετίζεται με τα προβλήματα ύπνου.

Χρήσιμες θα είναι οι πληροφορίες σχετικά με τα εξής: σωματική άσκηση (πόση ώρα πριν από τον ύπνο), ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας (πότε - διάρκεια), κατανάλωση αλκοόλ και καφέ, συναισθηματική κατάσταση (χαρά, άγχος, θλίψη κ.λπ.), τροφές, φάρμακα, συνήθειες πριν από τον ύπνο, ώρα ύπνου, ώρα αφύπνισης, διάρκεια που μείνατε ξύπνιοι στο κρεβάτι και τι κάνατε, ξυπνάτε τη νύχτα (;) και τι κάνατε, ποιότητα

ύπνου, συνολική διάρκεια ύπνου. Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώσετε θα σας βοηθήσουν να αλλάξετε κάποιες συνήθειές και να υιοθετήσετε καινούριες, ώστε να βελτιώσετε τον ύπνο σας.

Ακολουθήστε αυτές τις οδηγίες οι οποίες πιθανών να σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε την αυπνία:

-Αποφύγετε 'κακές συνήθειες' που μπορεί να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τον ύπνο, όπως η κατανάλωση καφεΐνης μετά τις 6 το απόγευμα, το κάπνισμα και το

αλκοόλ,

τα βαριά φαγητά και η σωματική άσκηση τουλάχιστον 2 ώρες πριν κοιμηθείτε, καθώς διεγείρουν τον οργανισμό και διαταράσσουν τον ύπνο.

-Η χρήση υπνωτικών χαπιών μπορεί να βοηθήσει μόνο προσωρινά, καθώς χάνουν την αποτελεσματικότητά τους και συνήθως χρειάζεται αύξηση της δοσολογίας, έπειτα από 2-4 εβδομάδες όταν λαμβάνονται κάθε βράδυ.

- Δώστε στον εαυτό σας τουλάχιστον μία ώρα πριν πάτε για ύπνο για να χαλαρώσετε. Αυτή την ώρα ασχοληθείτε μόνο μ’ αυτά που συνηθίζετε να κάνετε πριν από τον ύπνο και όχι μ’ αυτά που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της ημέρας ή με τη σκέψη του τι έχετε να κάνετε ή να αντιμετωπίσετε αύριο (ή μεθαύριο ή σε μια βδομάδα κ.λ.π).

- Αν δεν μπορέσετε να κοιμηθείτε μέσα σε μισή ώρα σηκωθείτε από το κρεβάτι, πηγαίνετε σε άλλο δωμάτιο και ασχοληθείτε με μια χαλαρή δραστηριότητα. Επιστρέψτε στο κρεβάτι μόνο όταν νυστάξετε.
- Αν αρχίσετε να ανησυχείτε για άλλα προβλήματα ή υποχρεώσεις, ή για την ίδια την αϋπνία σας, πάρτε τις ανησυχίες σας και πηγαίνετε σε άλλο

δωμάτιο! Ίσως σας βοηθήσει το να τις καταγράψετε σε ένα χαρτί και να τις αφήσετε εκεί.

-Κρατήστε το δωμάτιο σας σκοτεινό

-Εάν υπάρχει κάτι φωτινό ή κάτι που δημιουργεί τον παραμικρό θόρυβο στο δωμάτιό σας κρατήστε το μακριά από εσάς. 

-Χρησιμοποιήστε το κρεβάτι σας μόνο για τον ύπνο και όχι για να βλέπετε τηλεόραση ή να διαβάζετε

-Κρατήστε ένα συνεπές πρόγραμμα ύπνου. Βεβαιωθείτε ότι πάτε για ύπνο κάθε βράδυ και ξυπνάτε κάθε πρωί, την ίδια ώρα.

-Ελαχιστοποιήστε τον ύπνο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αν έχετε ανάγκη να ξεκουραστήτε κατά τη διάρκεια της ημέρας μην κοιμάστe μετά τις 3 το

μεσημέρι και όχι περισσότερο από μία ώρα. Μεγαλύτερη διάρκεια ύπνου θα σας κάνει να νιώθετε πιο κουρασμένοι, και σίγουρα θα συμβάλλει στη νυχτερινή αϋπνία.

-Με τη σύμφωνη γνώμη του ογκολόγου σας, δοκιμάστε κάποια ήπια έως μέτρια άσκηση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για παράδειγμα, είκοσι λεπτά περπάτημα τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Η άσκηση θα βοηθήσει στο να σας κρατήσει ξύπνιους κατά τη διάρκεια της ημέρας, βοηθά στην ανακούφιση από το στρες, βελτιώνει τη διάθεσή σας, και πολλές φορές, βοηθά να περιοριστούν τα προβλήματα ύπνου.

-Ρωτήστε τον ογκολόγο σας εάν παίρνετε τα φάρμακά σας στο σωστό χρόνο της ημέρας. Όπως προαναφέρθηκε, το καλύτερο είναι να μην

λαμβάνετε στεροειδή (κορτιζόνη) το βράδυ.

-Αν πίνετε πολλή καφεΐνη, προσπαθήστε να την μειώσετε σταδιακά και να την αποφύγετε το βράδυ.  

-Εάν ο πόνος σας προκαλεί δυσκολία στον ύπνο, βεβαιωθείτε ότι παίρνετε σωστά τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως σας συνέστησε ο ογκολόγος σας. Αν αυτό δεν βοηθά τον πόνο σας, μιλήστε μαζί του για να διωρθώσετε την αγωγή ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική. 

-Εάν τα προβλήματα ύπνου δημιουργούνται λόγω του ότι είστε ανήσυχοι ή αγχωμένοι σχετικά με τη νόσο μιλήστε με τον ογκολόγο σας ο οποίος πιθανόν να σας συστήση

κάποια ψυχολογική υποστήρηξη. Αν και στη χώρα μας δεν συνηθίζουμε να αναζητούμε βοήθεια από ψυχολόγο, ωστόσο η ψυχολογική θεραπεία είναι εξίσου σημαντική και αποτελεσματική βοηθώντας σας να αντιμετωπίσετε τις ψυχικές επιπτώσεις του καρκίνου. Όλοι γνωρίζουν ότι ο καρκίνος είναι μια νόσος απειλητική για τη ζωή, προκαλώντας επομένως πολλά και ποικίλα συναισθήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, θλίψη, ανησυχία, θυμό, κ.ά.

-Προσπαθήστε να ακούσετε χαλαρωτική μουσική ή να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που σας βοηθούν να αισθάνεστε λιγότερο αγχωμένοι.

Άλλες τεχνικές που σας βοηθούν να διαχειριστείτε την αϋπνία:

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές χαλάρωσης, που μπορούν να σας βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αϋπνίας. Τεχνικές σωματικής και νοητικής χαλάρωσης αναφέρονται σε εξειδικευμένα βιβλία ή από ειδικούς ψυχολόγους.

Φάρμακα που μπορεί να σας συνταγογραφήσει ο ογκολόγος σας για την αντιμετώπιση της αϋπνίας:
Ανάλογα με το που οφείλεται η αϋπνία ο ογκολόγος σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα που θα σας βοηθήσουν να την αντιμετωπίσετε.

-Εάν είναι ο πόνος που σας προκαλεί αϋπνία, ο ογκολόγος σας μπορεί να προσαρμόσει την αναλγητική αγωγή έτσι ώστε να είναι πιο αποτελασματική.

-Αν το άγχος προκαλεί την αϋπνία σας, ο ογκολόγος σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα αγχολυτικό φάρμακο, όταν οι άλλες μέθοδοι για την ανακούφιση του άγχους έχουν αποτύχει.

-Αν η κατάθλιψη προκαλεί την αϋπνία σας, ο ογκολόγος σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο.

-Αν εξακολουθείτε να έχετε δυσκολία στον ύπνο, μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα ηρεμιστικό-υπνωτικό φάρμακο όπως:

Αλπραζολάμη (Xanax)

Βρωμαζεπάμη (Lexotanil)

Χλωραζεπάτη (Tranxene)

Διαζεπάμη (Stedon)

Λοραζεπάμη (Tavor )

Ππαζεπάμη (CENTRAX)

Τριαζολάμη (Halcion)

Τρυγική ζολπιδέμη (Stilnox)

Hxρήση των ηρεμιστικών-υπνωτικών φάρμακων που χορηγούνται ως κατασταλτικά για τα προβλήματα ύπνου πρέπει να παρακολουθείται στενά από τον ογκολόγο σας και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τα χρησιμοποιήσετε χωρίς ιατρική παρακολούθηση. 

Υπάρχει η πιθανότητα να αποκτήσετε εξάρτηση από αυτά (παρουσιάζοντας συμπτώματα στέρησης μετά τη διακοπή, όπως δυσκολία συγκέντρωσης, ανησυχία, σύγχυση, αίσθημα κατάθλιψης, πονοκέφαλοι, αίσθημα τρόμου, ιδρώτες, εκνευρισμός κ.ά.). Υπάρχει επιπλέον η πιθανότητα να αναπτύξετε ανοχή (το φάρμακο δηλαδή καθίσταται αναποτελεσματικό και χρειάζεστε συνεχώς αύξηση της δόσης για να είναι το ίδιο αποτελεσματικό). Είναι σωστό η χρήση τους να είναι χρονικά περιορισμένη. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι νιώθετε κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν κάνετε χρήση τέτοιων φαρμάκων.

Ενημερώστε τον ογκολόγο σας : 

Εάν παρουσιάζετε πόνο, άγχος ή κατάθλιψη που σας προκαλούν αυπνία.

Εάν τα προβλήματα ύπνου συνεχίζονται, παρά τις προσπάθειες διαχείριής τους.

Εάν παρουσιάζετε πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες από τη χρήση των φαρμάκων.