.

Διαταραχές του δέρματος και των νυχιών από τη θεραπεία κατά του καρκίνου

Ορισμένοι τύποι χημειοθεραπείας μπορούν να βλάψουν τα ταχέως αναπτυσσόμενα κύτταρα του δέρματος και των νυχιών. Αν και αυτές οι βλάβες μπορεί να είναι εμφανείς και ενοχλητικές, οι περισσότερες είναι μικρής έκτασης και διάρκειας και δεν χρειάζονται θεραπεία. Πολλές από αυτές επομένως θα υποχωρήσουν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της χημειοθεραπείας. Ωστόσο, οι σημαντικές δερματικές παρενέργειες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα, καθώς

μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη.

Ορισμένα νέας γενιάς φάρμακα κατά του καρκίνου, γνωστά ως μονοκλωνικά

αντισώματα κατά του υποδοχέα του επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (EGFR)

όπως το Panitumumab/Vectibix, Cetuximab/Erbitux αλλά και αναστολείς της

κινάσης της τυροσίνης του EGFR, Erlotinib/Tarceva, Gefitinib/Iressa συνδέονται

στον υποδοχέα του επιδερμικού αυξητικού παράγοντα και εμποδίζουν το πολλαπλασιασμό, την ανάπτυξη, την

αγγειογένεση και τη μετάσταση των καρκινικών κυττάρων. Η βασική και πιο σοβαρή τοξικότητα των φαρμάκων αυτών είναι η δερματολογική τοξικότητα (βλέπε στο τμήμα μας «στοχευμένη θεραπεία» που αναφέρονται τα συγκεκριμένα φάρμακα).

Μικρές διαταραχές του δέρματος μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Φαγούρα, ξηρότητα, ερυθρότητα, εξανθήματα και ξεφλούδισμα
  • Πιο σκούρες φλέβες. Οι φλέβες σας μπορεί να φαίνονται πιο σκούρες, όταν παίρνετε χημειοθεραπεία ενδοφλεβίως.
  • Ευαισθησία στον ήλιο. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και σε ανθρώπους που έχουν πολύ σκούρο χρώμα δέρματος και στο παρελθόν δεν παρουσίαζαν ευαισθησία στην έκθεση στον ήλιο.
  • Βλάβες στα νύχια. Τα νύχια σας μπορεί να γίνουν πιο σκούρα, να κιτρινίσουν ή γίνονται εύθραυστα και ραγίζουν. Μερικές φορές τα νύχια μπορεί να χαλαρώσουν ή και να πέσουν, αλλά με το τέλος της θεραπείας θα δημιουργηθούν νέα νύχια (για να αναπλαστεί πλήρως ένα νύχι χεριού χρειάζονται 4-5 μήνες).
  • Αλωπεκία. Αποτέλεσμα της άμεσης τοξικότητας στα κύτταρα του τριχικού θυλάκου

-Η συνολική επίπτωση της αλωπεκίας μετά από χορήγηση χημειοθεραπείας υπολογίζεται στο 65%.

-Συχνότερη και σοβαρότερη αλωπεκία παρουσιάζεται με το συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων κυτταροτοξικών φαρμάκων.

-Εμφανίζεται συνήθως 1-3 εβδομάδες μετά την έναρξη της χημειοθεραπείας.

-Είναι αναστρέψιμη – η επανέκφυση τριχών ξεκινάει 3-6 μήνες μετά τη θεραπεία.

-Μπορεί να βοηθήσει η χρήση τοπικής μινοξιδίλης 2% η οποία συμβάλλει στην επανέκφυση.

(Για αναλυτικότερες πληροφορίες δείτε στο τμήμα μας «παρενέργειες της χημειοθεραπείας» την ενότητα που ασχολείται με την «αλωπεκία»)

Σημαντικές αλλαγές στο δέρμα πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως, διότι μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη.

Σοβαρές βλάβες στο δέρμα μπορούν να προκληθούν από:

  • Αναμνηστική ακτινοβολία. Φλεγμονώδη δερματική αντίδραση, που αναπτύσσεται μετά από τη χορήγηση αντινεοπλασματικών παραγόντων, σε ανατομικές περιοχές που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε ακτινοθεραπεία. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να έχει προηγηθεί από λίγες εβδομάδες έως και 15 έτη πριν την ανάπτυξη της φλεγμονώδους αυτής αντίδρασης (Πεμετρεξίδη, πακλιταξέλη, δοξορουβικίνη.
  • Εξαγγείωση (διαρροή από τη φλέβα στους γύρο ιστούς) των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων κατά την ενδοφλέβια χορήγηση. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον ογκολόγο σας αμέσως εάν παρουσιάσετε πόνο ή κάψιμο στο σημείο έγχυσης της ενδοφλέβιας χημειοθεραπείας είτε κατά τη διάρκεια της έγχυσης είτε μετά την ολοκλήρωση της. Η δερματική βλάβη που μπορεί να προκληθεί είναι από ένα απλό ερύθημα του δέρματος έως μια εκτεταμένη νέκρωση. 

Ενημερώστε τον ογκολόγο σας αμέσως εάν παρουσιάσετε πόνο ή κάψιμο στο σημείο έγχυσης της ενδοφλέβιας χημειοθεραπείας.

  • Αλλεργικές αντιδράσεις στη χημειοθεραπεία. Η αλλεργική αντίσραση στη χημειοθεραπεία παρουσιάζεται, εκτός των άλλων, και με δερματικά εξανθήματα τα οποία υποχωρούν αμέσως μετά την αντιμετώπιση της αλλεργίας. Ενημερώστε τον ογκολόγο σας αμέσως εάν
    έχετε ξαφνική και σοβαρή φαγούρα, εξανθήματα, κνίδωση (η οποία εκδηλώνεται με πομφούς, οι οποίοι είναι εντοπισμένα οιδήματα του δέρματος συνήθως ωχρά στο κέντρο και ερυθρά στην περιφέρεια) ή αναπνευστικά προβλήματα με συριγμό και δύσπνοια κατά τη χορήγηση της θεραπείας ή μετά την ολοκλήρωσή της.

Οι αλλεργικές αντιδράσεις αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τη χορήγηση κορτιζόνης και αντιισταμινικού και η αντιμετώπιση

είναι προτιμότερο

να γίνετε ενδονοσοκομειακά με ενδοφλέβια χορήγηση και παρακολούθηση.

Απλοί τρόποι για τη διαχείριση των δερματολογικών βλαβών από εσάς.

 

 

  • Φαγούρα, ξηρότητα, ερυθρότητα, εξανθήματα και ξεφλούδισμα
    Κάντε ένα γρήγορο ντους αντί για μεγάλης διάρκειας, πολύ ζεστά ντούς.
    Στεγνώστε το δέρμα σας απαλά με μικρές πιέσεις της πετσέτας στο δέρμα χωρις να την τρίβετε με δύναμη επάνω σας.
    Πλύθήτε με ένα ήπιο, ουδέτερο, ενυδατικό σαπούνι.
    Βάλτε ενυδατική κρέμα ενώ το δέρμα σας είναι ακόμα υγρό μετά το πλύσιμο.
    Μην χρησιμοποιείτε αρώματα, κολώνιες, λοσιόν ή aftershave που έχουν αλκοόλ.
    Χρησιμοποιήστε προιόντα τύπου Aveeno για παιδιά με κολλοειδές πλιγούρι βρώμης μπάνιο-ντους (ειδική σκόνη που προσθέτετε στο νερό του μπάνιου), όταν αισθάνεστε φαγούρα σε ολόκληρο το σώμα σας.
  • Ακμή
    Κρατήστε το πρόσωπό σας καθαρό και στεγνό.
    Ρωτήστε τον ογκολόγο σας εάν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φαρμακευτικές κρέμες ή σαπούνια και ποια είναι αυτά.
  • Ευαισθησία στον ήλιο
    Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα βρίσκεστε στον ήλιο από τις 10 π.μ. έως 4 μ.μ. Είναι η ώρα που η ηλιακή ακτινοβολία είναι ισχυρότερη.
    Χρησιμοποιήστε αντηλιακό με δείκτη προστασίας 30 ή μεγαλύτερο.
    Διατηρήστε τα χείλη σας υγρά με lip balm που έχει δείκτη προστασίας 15 ή υψηλότερο.
    Φοράτε ανοιχτόχρωμα ρούχα, μακρυμάνικα βαμβακερά πουκάμισα και μεγάλα καπέλα.
    Μην χρησιμοποιείτε τις λάμπες μαυρίσματος (τεχνητό μαύρισμα).
  • Βλάβες στα νύχια
    Να φοράτε γάντια όταν πλένετε τα πιάτα, όταν ασχολείστε με τον κήπο, ή τον καθαρισμό του σπιτιού.
    Χρησιμοποιήστε προϊόντα που μπορούν να κάνουν τα νύχια σας πιο δυνατά. Ο καλύτερος τρόπος να δυναμώσουμε τα εύθραυστα νύχια ίσως είναι με βερνίκι νυχιών (μανόν). Το βερνίκι νυχιών δημιουργεί ένα λεπτό προστατευτικό στρώμα πάνω στην πλάκα του νυχιού που κάνει το νύχι παχύτερο. Σε ότι αφορά τη διατροφή μας, τα νύχια είναι καθαρή πρωτεΐνη, συνεπώς απαιτείται επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών για να έχουμε υγιή νύχια. Ένας ακόμα τρόπος προστασίας των εύθραυστων νυχιών είναι η χρήση ενός ενυδατικού προϊόντος. Δυο συστατικά έχουν τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα: η ουρία και το γαλακτικό οξύ. Και τα δυο θεωρούνται υγραντικά επειδή αυξάνουν την ικανότητα του νυχιού να συγκρατεί το νερό. Η ενυδάτωση είναι μόνο προσωρινή, έτσι απαιτούνται συνεχείς εφαρμογές του ενυδατικού προϊόντος. Η συγκέντρωση της ουρίας πρέπει να είναι 5% έως 20% ενώ μια συγκέντρωση μεγαλύτερη από 20% θα μαλακώσει τα νύχια. Η συγκέντρωση γαλακτικού οξέος πρέπει να είναι 5% έως 10%. Η εφαρμογή του σκευάσματος που περιέχει ουρία ή γαλακτικό οξύ δυο φορές την ημέρα είναι επαρκής, καθώς οι υπερβολικά συχνές εφαρμογές θα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, καταστρέφοντας την πλάκα του νυχιού. Κάθε φορά που πλένουμε τα χέρια μας, μπορούμε να κάνουμε χρήση μη φαρμακευτικών ενυδατικών προϊόντων (γλυκερίνη και βαζελίνη).
    Ενημερώστε τον ογκολόγο σας εάν το δέρμα γύρο από τα νύχια σας είναι ερυθρό και επώδυνο.
  • Αναμνηστική ακτινοβολία

     Προστατέψτε την περιοχή του δέρματος που υποβλήθηκε σε ακτινοθεραπεία από τον ήλιο, και αποφύγετε τις λάμπες τεχνητού μαυρίσματος.

     Τοποθετήστε ένα δροσερό, υγρό πανί όπου το δέρμα σας πονάει.
     Φορέστε ρούχα που είναι κατασκευασμένα από βαμβάκι ή άλλα μαλακά υφάσματα και μην χρησιμοποιήτε στενά σουτιέν, εσώρουχα και μπλουζάκια.
     Ενημερώστε τον ογκολόγο σας εάν νομίζετε ότι παρουσιάζετε τέτοιου είδους βλάβη.