.

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ

Σε αυτή τη σελίδα

Χημειοθεραπεία και αύξηση ή απώλεια σωματικού βάρους

Η χημειοθεραπεία μπορεί άμεσα ή έμμεσα να προκαλέσει αύξηση βάρους ή απώλεια βάρους. Μικρές διακυμάνσεις (λίγα κιλά) στο βάρος σας, μετά από χημειοθεραπεία, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, δεν είναι επικίνδυνες. Ωστόσο, μια σημαντική απώλεια ή αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να επηρεάσει την υγεία σας και / ή την ικανότητά σας να ανεχθείτε την περεταίρω χορήγηση της θεραπείας σας.

Αύξηση του σωματικού βάρους

Οι περισσότεροι από εμάς στο δυτικό κόσμο είμαστε εξοικειωμένοι με την αύξηση του σωματικού βάρους κυρίως λόγω της καθιστικής ζωής και των διατροφικών μας

συνηθειών. 

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις και η χημειοθεραπεία μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του σωματικού βάρους για διάφορους λόγους, όπως:

-Μειωμένη δραστηριότητα. Οι άνθρωποι έχουν την τάση να ασκούνται λιγότερο, κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας.

-Αύξηση λήψης τροφής. Ορισμένα φάρμακα μπορούν να αυξήσουν την όρεξη.

-Κατακράτηση υγρών (πρήξιμο ή οίδημα). Ορισμένες φορές η αύξηση του σωματικού βάρους από τη χημειοθεραπεία προκαλείται από την κατακράτηση υγρών στο σώμα σας.  

-Αύξηση του λιπώδους ιστού. Κάποια σχήματα χημειοθεραπείας μπορεί να περιέχουν στεροειδή (κορτιζόνη). Τα στεροειδή μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη των αποθεμάτων λίπους (συχνά στο πρόσωπο, ανάμεσα στις ωμοπλάτες ή στη κοιλιά). Οι παρενέργειες αυτές εμφανίζονται με τη μακροχρόνια χρήση στεροειδών και αναμένεται να εξαφανιστούν με τη διακοπή της θεραπείας.

Συχνά, θα αναγνωρίσετε την αύξηση του σωματικού σας βάρους από τον τρόπο που αισθάνεστε ή τον τρόπο που σας ταιριάζουν τα ρούχα.

Προσπαθήστε να κρατήσετε μια ισορροπία ανάμεσα στο φαγητό και την άσκηση, αλλά και το πώς αυτά έχουν αλλάξει σε σχέση με τις συνήθειές σας πριν από τη χημειοθεραπεία.  

Ρίξτε μια ματιά στα πόδια σας, τους αστραγάλους και τα χέρια σας. Είναι πρησμένα; Όταν πιέσετε το δέρμα με το δάχτυλό σας, παραμένει εντύπωμα για λίγα δευτερόλεπτα; Αν ναι, μπορεί να έχετε κατακράτηση υγρών.

Πως μπορείτε να διαχειριστείτε την αύξηση του σωματικού βάρους που οφείλεται στη χημειοθεραπεία

-Προσπαθήστε να διατηρήσετε το φυσιολογικό σωματικό σας βάρος, αν δεν είστε υπέρβαρος. Εάν παρατηρήσετε αύξηση του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας, προσπαθήστε να τροποποιήσετε τη διατροφή σας ώστε να τρέφεστε με θρεπτικά αλλά με λίγες θερμίδες τρόφιμα.

-Επιλέγετε υγιεινές τροφές, όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια. Αυτές οι τροφές είναι χαμηλές σε θερμίδες και πλούσιες σε θρεπτικές ουσίες και φυτικές ίνες που σας κάνουν να νιώθετε χορτάτοι.

-Προσέξτε το μέγεθος των μερίδων σας. Η ποσότητα που αντιστοιχεί σε ένα φλιτζάνι τσαγιού είναι η ενδεδειγμένη. Να θυμάστε πόση είναι η ποσότητα αυτή στο πιάτο σας την

επόμενη φορά που θα σερβιριστείτε ή θα παραγγείλετε σε κάποιο εστιατόριο. Έτσι θα ελέγχετε καλύτερα τις ποσότητες που τρώτε.

-Τρώτε μόνο όταν πεινάτε. Αν τρώτε επειδή νιώθετε στρες, φόβο ή κατάθλιψη, η ανακούφιση δεν διαρκεί πολύ. Ρωτήστε τον γιατρό σας σχετικά με ψυχολογική υποστήριξη ή φαρμακευτική αγωγή που θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τα αρνητικά συναισθήματα στη ρίζα τους.

-Ρωτήστε τον γιατρό σας αν υπάρχει αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό φάρμακο που δεν ευνοεί την αύξηση του σωματικού βάρους.

-Προσπαθήστε να ασχολείστε με κάτι που αγαπάτε προκειμένου να αποφύγετε το να τρώτε συχνά.

-Αποφύγετε τα γλυκά. 

-Προσπαθήστε να ασκηθείτε. Συζητήστε με τον ογκολόγο σας το πώς μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ειδικό πρόγραμμα άσκησης που ταιριάζει στις ανάγκες σας. Το περπάτημα, το κολύμπι, ή η ελαφριά αεροβική δραστηριότητα μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε το επιπλέον βάρος σας.

-Δεν είναι απαραίτητο να ζυγίζεστε καθημερινά, εκτός αν έχετε κατακράτηση υγρών.

Εάν παρουσιάζεται κατακράτηση υγρών

Η κατακράτηση υγρών χαρακτηρίζετε κυρίως από μια γρήγορη, μέσα σε λίγες ημέρες αύξηση βάρους και μια όχι ισορροπημένη λήψη και αποβολή (με τα ούρα) υγρών.

-Όταν είστε ξαπλωμένοι τοποθετήστε ένα μαξιλάρι κάτω από τα πόδια σας και όταν κάθεστε βάλτε τα πόδια σας σε ένα ψηλότερο σημείο.  

-Μην στέκεστε όρθιοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

-Αποφύγετε σφιχτά ρούχα και παπούτσια.

-Μην σταυρώνετε τα πόδια σας.

-Μειώστε την πρόσληψη αλατιού. Αποφύγετε για παράδειγμα τα τρόφιμα όπως ζωμός, πατατάκια, χυμό ντομάτας, μπέικον, ζαμπόν, κονσερβοποιημένες σούπες, και το αλάτι μαγειρικής.

-Να ζυγίζεστε καθημερινά.

- Ο ογκολόγος σας θα σας χορηγήσει κατάλληλα φάρμακα για τη μείωση της κατακράτησης υγρών.

Μην προσπαθήσετε να χάσετε βάρος με δίαιτες χωρίς να το συζητήσετε αυτό με τον ογκολόγο σας. Μερικές από αυτές τις δίαιτες, σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να ενέχουν κινδύνους για την υγεία σας.

Συστάσεις και φάρμακα που μπορεί να σας συνταγογραφήσει ο ογκολόγος σας

-Εάν η αύξηση του βάρου σας προέρχετε από αύξηση της όρεξής σας, ο ογκολόγος σας μπορεί να σας συστήσει να δείτε ένα διαιτολόγο ο οποίος θα σας βοηθήσει με ένα πρόγραμμα διατροφής που θα είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες σας.

-Εάν έχετε κατακράτηση υγρών, ο ογκολόγος σας θα σας συνταγογραφήσει ένα διουρητικό.Διουρητικά είναι τα φάρμακα που σας βοηθούν να αποβάλετε επιπλέον υγρά όπως, η φουροσεμίδη (Lasix). ΠΟΤΕ μην παίρνετε αυτά τα φάρμακα από μόνοι σας καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για την υγεία σας.

Πότε να καλέσετε τον ογκολόγο σας

Επικοινωνήστε με τον ογκολόγο σας αμέσως: 

Εάν παρουσιάσετε δυσκολία στην αναπνοή.

Επικοινωνήστε με τον ογκολόγο σας εντός 24 ωρών:

Αν έχετε πάρε 2.5 κιλά ή περισσότερα σε μία εβδομάδα.

Εάν αναπτύξετε ξαφνική και σοβαρή κατακράτηση υγρών.

Εάν αισθάνεστε τα πόδια ή τα χέρια σας κρύα.

Απώλεια σωματικού βάρους

Η απώλεια βάρους πιο συχνά συνδέεται με τη δίαιτα. Ωστόσο, η απώλεια βάρους μετά από χημειοθεραπεία σχετίζεται με παρενέργειες της χημειοθεραπείας που μπορούν μερικές φορές να επηρεάσουν την ικανότητά σας να φάτε ή να πιείτε επαρκώς, επηρεάζοντας έτσι την ικανότητά σας να διατηρήσετε ένα υγιές σωματικό βάρος. Η απώλεια βάρους από τη χημειοθεραπεία μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα της:

-Μειωμένης όρεξης

-Μειωμένης ικανότητας σίτισης

-Διάρροια

-Έμετος

-Ναυτίας

-Αφυδάτωσης (Ήπια έως μέτρια αφυδάτωση: δίψα, μειωμένη εφίδρωση, μειωμένη ελαστικότητα του δέρματος, μειωμένη παραγωγή ούρων, και ξηροστομία. Σοβαρή αφυδάτωση: η αρτηριακή πίεση μπορεί να πέσει, προκαλώντας ζαλάδα ή λιποθυμία, ειδικά κατά την όρθια στάση (μια κατάσταση που ονομάζεται ορθοστατική υπόταση).

Είναι, επίσης, χαρακτηριστική του καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο (καρκινική καχεξία)

Εάν αντιμετωπίζετε παρενέργειες από τη χημειοθεραπεία ή αισθάνεστε ότι μπορεί να έχετε χάσει βάρος, θα πρέπει να ζυγίζεστε. Εάν έχετε χάσει 5 ή περισσότερα κιλά σε μια εβδομάδα, θα πρέπει να ενημερώσετε τον ογκολόγο σας σχετικά με την απώλεια αυτή προκειμένου να βρεθεί η αιτία και να αντιμετωπισθεί ανάλογα.

Τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε την απώλεια σωματικού βάρους που οφείλεται στη χημειοθεραπεία

-Προσπαθήστε να διατηρήσετε το φυσιολογικό σωματικό βάρος σας διατηρώντας μια καθημερινή υγειινή και θρεπτική διατροφή.  

-Η θεραπεία της απώλειας βάρους εξαρτάται από τη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας. Εάν αντιμετωπίζετε παρενέργειες, οι οποίες συμβάλλουν στην απώλεια βάρους σας, αντιμετωπίζοντας αυτές θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε και τις απώλειες.

Η ιστοσελίδα μας αναφέρει αναλυτικά όλες τις παρενέργειες και τα συμπτώματα του καρκίνου που μπορούν να σας προκαλέσουν απώλεια βάρους, όπως ανορεξία, διάρροια, ναυτία και έμετος, αφυδάτωση κ.ά.

Συμβουλές

-Τρώτε λίγο και συχνά αντί για τρία μεγάλα γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

-Έχετε πάντα στο σπίτι τα φαγητά που προτιμάτε. Θα διαπιστώσετε ότι έτσι θα τρώτε πιο συχνά.

-Τα φαγητά υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες είναι καλό να καταναλώνονται στην αρχή του γεύματος, όταν η όρεξή σας είναι μεγαλύτερη. Πρωτεϊνούχες τροφές είναι για παράδειγμα τα φασόλια, ο αρακάς, η σόγια, το κοτόπουλο, το ψάρι, το κρέας, το γιαούρτι, τα αυγά και οι ξηροί καρποί.

-Καταναλώνετε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα τροφής τις ώρες που πεινάτε. Αν διαπιστώσετε ότι πεινάτε περισσότερο το πρωί ή το μεσημέρι, κάντε το πρωινό ή το μεσημεριανό το μεγαλύτερο γεύμα της ημέρας, ακόμη και αν δεν το συνηθίζατε μέχρι τώρα.

-Κάντε έναν περίπατο πριν φάτε για να σας ανοίξει η όρεξη.

-Τονώστε το ενδιαφέρον σας για το φαγητό δοκιμάζοντας νέες συνταγές και προϊόντα και κανονίζοντας εξόδους για φαγητό σε κάποιο αγαπημένο σας εστιατόριο. Αν οι μυρωδιές του φαγητού σας ενοχλούν, δοκιμάστε να φάτε το φαγητό σας κρύο ή σε θερμοκρασία δωματίου.

-Δοκιμάστε διαφορετικά μπαχαρικά.

-Μην βιάζεστε – δείτε τα γεύματα σαν μια ευκαιρία για χαλάρωση.

-Προτιμάτε να πίνετε υγρά μεταξύ των γευμάτων και όχι μαζί με το φαγητό. Η κατανάλωση υγρών στη διάρκεια του γεύματος σας κάνει να νιώθετε χορτάτοι πιο γρήγορα.

-Καταναλώνετε υγρά πλούσια σε θερμίδες στη διάρκεια της ημέρας όπως χυμοί φρούτων, γάλα ή φρούτα χτυπημένα στο μπλέντερ με γιαούρτι.

-Ρωτήστε τον ογκολόγο σας σχετικά με υποκατάστατα γευμάτων σε υγρή μορφή ή σε σκόνη. Κυκλοφορούν σε διάφορες γεύσεις και με διαφορετικό θερμιδικό φορτίο και είναι εύκολο να καταποθούν και να χωνευθούν. Κάποια προϊόντα ενδέχεται να σας φανούν πιο εύγεστα από άλλα, γι' αυτό είναι σκόπιμο να πειραματιστείτε προτού καταλήξετε.

Εάν η μείωση του βάρου σας προέρχεται από μείωση της όρεξής σας, ο ογκολόγος σας μπορεί να σας συστήσει να δείτε ένα διαιτολόγο ο οποίος θα σας βοηθήσει με ένα πρόγραμμα διατροφής που θα είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες σας.

Πότε να καλέσετε τον ογκολόγο σας

Επικοινωνήστε με τον ογκολόγο σας αμέσως εάν παρουσιάσετε: 

-Ξαφνική ταχυκαρδία ή αρρυθμία (ακανόνιστος καρδιακός παλμός)

-Σύγχυση

-Κυάνωση (μπλε χείλη)

-Ταχύπνοια (ταχεία αναπνοή)

-Υπερβολική υπνηλία

Επικοινωνήστε με τον ογκολόγο σας εντός 24 ωρών εάν έχετε:

-Χάσει 5 κιλά ή περισσότερο μέσα σε μια εβδομάδα

-Σημεία και συμπτώματα αφυδάτωσης (Ήπια έως μέτρια αφυδάτωση: δίψα, μειωμένη εφίδρωση, μειωμένη ελαστικότητα του δέρματος, μειωμένη παραγωγή ούρων, και ξηροστομία. Σοβαρή αφυδάτωση: η αρτηριακή πίεση μπορεί να πέσει, προκαλώντας ζαλάδα ή λιποθυμία, ειδικά κατά την όρθια στάση (μια κατάσταση που ονομάζεται ορθοστατική υπόταση).

-Ζάλη

-Σκούρα (συμπυκνωμένα) ούρα

-Ξηρό στόμα και δέρμα

-Οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια που δεν αντιμετωπίζετε με τις προκαθορισμένες συστάσεις.

ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΩΡΟΣ ΚΟΡΕΣΜΟΣ

Η ανορεξία περιγράφει την απώλεια όρεξης. Δεν υπάρχει καμία ή υπάρχει ελάχιστη επιθυμία για φαγητό.

Το αίσθημα πληρότητας ή πρόωρου κορεσμού αναφέρεται στην αίσθηση ότι είμαστε πλήρης μετά από μόνο μια μικρή ποσότητα φαγητού.

Τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε την ανορεξία και τον πρόωρο κορεσμό που οφείλετε στη χημειοθεραπεία

Στη προετοιμασία των τροφίμων:

-Προσπαθήστε να τρώτε μικρά γεύματα ή σνακ, κάθε δύο με τρεις ώρες, αντί για τρία μεγάλα γεύματα την ημέρα. Μην περιμένετε να τρώτε στα γεύματά σας όπως οι άλλοι ή όπως τρώγατε παλιότερα.

-Τρώτε τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και θερμίδες (Τυρί τύπου cottage, Άπαχο μοσχαρίσιο κρέας, Ασπράδι αυγού, Στήθος κοτόπουλο, Ρύζι, Ψάρια, Ξηροί καρποί, Γάλα και άλλα) και αποφύγετε τροφές με λίγες θερμίδες. 

-Κατά την επιλογή των ροφημάτων, επιλέξτε τα πιο θρεπτικά, όπως γάλα, milk shakes, χυμούς κ.ά.

-Αποφύγετε τα βαριά γεύματα, τα λιπαρά ή τηγανητά τρόφιμα (Το λίπος παραμένει στο στομάχι σας περισσότερη ώρα από ότι οι υδατάνθρακες ή οι πρωτεΐνες), και τα τρόφιμα που προκαλούν αέρια. Παραδείγματα τροφίμων που προκαλούν αέρια περιλαμβάνουν: φασόλια, κουνουπίδι, μπρόκολο, λάχανο, και τα ανθρακούχα ποτά.

-Προετοιμάστε τρόφιμα που είναι όχι μόνο γευστικά αλλά και ελκυστικά στο μάτι.

Στο περιβάλλον σας :

-Προσπαθήστε να τρώτε με φίλους ή την οικογένεια. Μετατρέψτε την διαδικασία του φαγητού σε μια κοινωνική εκδήλωση. Πολλές φορές, οι άνθρωποι τρώνε περισσότερο όταν τρώνε με παρέα.

-Προσπαθήστε να αλλάξετε την ώρα, τον τόπο και το περιβάλλον των γευμάτων σας. Παρακολουθήστε το αγαπημένο σας τηλεοπτικό πρόγραμμα ενώ τρώτε.

-Χρησιμοποιήστε ένα πιάτο που είναι μεγαλύτερο από ό, τι χρειάζεται και τοποθετήστε μικρές μερίδες σε αυτό. Με αυτόν τον τρόπο η ποσότητα της τροφής που πρέπει να φάτε δεν φαίνονται ιδιαίτερα μεγάλη.

-Αποφύγετε τις μυρωδιές που σας είναι απεχθής ή ενοχλητικές πριν και κατά τη διάρκεια των γευμάτων σας.

- Αν ξαπλώνετε μετά το φαγητό, φροντίζετε ώστε το κεφάλι σας να είναι ανασηκωμένο.

Όταν αλλάζει η γεύση σας, ως αποτέλεσμα του καρκίνου ή της χημειοθεραπείας :

Εάν παρουσιάζετε ανορεξία, διότι έχετε χάσει ή έχει αλλάξει η αίσθηση της γεύσης σας από τη χημειοθεραπεία, δοκιμάστε να προσθέσετε διάφορα καρυκεύματα στα τρόφιμα σας.

Εάν έχετε μια άσχημη γεύση στο στόμα σας, δοκιμάστε να την καταπολεμίσετε με καραμέλες ή τσίχλες. Επίσης, κρατήστε το στόμα σας καθαρό με το βούρτσισμα των δοντιών τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και το ξέπλυμα του στόματός σας με νερό ανάμεσα στα γεύματα / σνακ.

(για πιο αναλυτικές πληροφορίες βλέπε το τμήμα των παρενεργειών που ασχολείται με τις «αλλαγές της γεύσης»)

Εάν παρουσιάζετε ξηροστομία:

Αν δεν τρώτε αρκετά, επειδή το στόμα σας είναι ξηρό, προσπαθήστε να αυξήσετε τη πρόσληψη μη αλοολούχων υγρών σε τουλάχιστον δύο με τρία λίτρα την ημέρα. Απλά βεβαιωθείτε ότι είναι σύμφωνος ο ογκολόγος σας. Μην καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες υγρών κατά τη διάρκεια των γευμάτων καθώς θα σας κάνουν να αισθάνεστε χορτάτοι. Καταναλώστε τα υγρά ανάμεσα στα γεύματα.

Αποφύγετε οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα που περιέχουν αλκοόλ, καθώς αυτά μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω ξηρότητα του στόματός σας. Για να τονωθεί η παραγωγή σάλιου ώστε να κρατήσετε το στόμα σας υγρό, χρησιμοποιείστε καραμέλες ή τσίχλες.

(για πιο αναλυτικές πληροφορίες βλέπε το τμήμα των παρενεργειών που ασχολείται με τη «Ξηροστομία»)

Εάν παρουσιάζετε έλκη στο στόμα:

(Δείτε το τμήμα των παρενεργειών που ασχολείται με τη «Φροντίδα του στόματος»)

Άσκηση:

Αφού έχετε πάρει την έγκριση από τον ογκολόγο σας, προσπαθήστε να κάνετε κάποια καθημερινή, ήπια άσκηση όπως είκοσι με τριάντα λεπτά περπάτημα. Αυτό θα βοηθήσει στην τόνωση της όρεξης σας, στην ανακούφιση από το στρες, στη βελτίωση τη διάθεσή σας, αλλά και θα σας βοηθήσει να κοιμηθείτε καλύτερα τη νύχτα.

Φάρμακα που μπορεί να σας συνταγογραφείσει ο ογκολόγος σας για τη καταπολέμηση της ανορεξίας

Σημείωση: Τα φάρμακα αυτά δεν συνταγογραφούνται συνήθως για την καταπολέμιση της προσωρινής και βραχυπρόθεσμης ανορεξίας.

-Η οξική μεγεστρόλη (Megace) σε μορφή δισκίων.

-Η μετοκλοπραμίδη (Primperan) σε μορφή δισκίων.

-Τα στεροειδή όπως η πρεδνιζόνη ή η δεξαμεθαζόνη (Decadron) μπορούν να αυξήσουν την όρεξη και να βελτιώσουν τη διάθεση. Διατίθενται σε μορφή δισκίων και υγρή μορφή (πόσιμο).

-Το αλκοόλ, ένα ποτήρι κρασί ή μπύρα, μπορεί να βοηθήσει στη τόνωση της όρεξης σας αλλά και να προσθέσετε μερικές θερμίδες στο γεύμα σας.

Καλέστε τον ογκολόγο σας εάν παρουσιάζετε

-Προβλήματα στην κατάποση

-Απώλεια βάρους

-Κοιλιακό πόνο

-Ναυτία (που εμποδίζει τη σωστή διατροφή σας, τη λήψη υγρών αλλά και τη λήψη των φαρμάκων που σας έχουν συνταγογραφειθεί).

-Εμετός (πάνω από 4-5 φορές σε διάστημα 24 ωρών).

-Έλκη στο στόμα

-Εάν συνεχίζετε να έχετε ανορεξία, παρά το ότι δοκιμάσατε να την αντιμετωπίσατε με τις παραπάνω συστάσεις.

-Οποιαδήποτε άλλα ενοχλητικά συμπτώματα και ανησυχίες.