.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΕΡΙΩΝ-ΠΟΔΙΩΝ

Τι είναι το σύνδρομο χεριών-ποδιών

Ονομάζεται επίσης παλαμο-πελματιαία ερυθροδυσαισθησία και είναι μια παρενέργεια που μπορεί να προκύψει από διάφορους τύπους χημειοθεραπείας ή βιολογικής θεραπείας με φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου. Για παράδειγμα, καπεσιταβίνη (Xeloda), 5-Flurouracil (5FU), δοξορουβικίνη σε συνεχή

έγχυση, λιποσωμική δοξορουβικίνη (Caelyx), και υψηλή δόση ιντερλευκίνης-2, μπορούν να προκαλέσουν αυτή την αντίδραση του δέρματος σε κάποιους ασθενείς. 

Μετά τη χορήγηση της χημειοθεραπείας, μικρές ποσότητες του φαρμάκου μπορούν να διαρρεύσουν από τα πολύ μικρά αιμοφόρα αγγεία που ονομάζονται τριχοειδή αγγεία στις παλάμες των χεριών και τα πέλματα των ποδιών. 

Η έκθεση των χεριών και των ποδιών σας στη θέρμανση, καθώς και η τριβή και ο τραυματισμός στις παλάμες και τα πέλματα σας αυξάνει την ποσότητα του φαρμάκου στα τριχοειδή αγγεία και αυξάνει και την ποσότητα της διαρροής έξω από αυτά. Αυτή η διαρροή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα δερματικό εξάνθημα, οίδημα, ερυθρότητα, ευαισθησία ή πόνο και, ενδεχομένως, απολέπιση των παλαμών και των πελμάτων. Η ερυθρότητα αυτή, μοιάζει με ηλιακό έγκαυμα.

Ανάλογα με τη βαρύτητα διαχωρίζεται σε :

Το σύνδρομο χειρός-ποδιού βαθμού 1, ορίζεται σαν ερύθημα, δυσαισθησία/παραισθησία, μυρμηκίαση, ανώδυνο πρήξιμο ή ερύθημα των χεριών και /ή των ποδιών και κακουχία η οποία δεν επηρεάζει τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.

Το σύνδρομο χειρός-ποδιού βαθμού 2, ορίζεται σαν επώδυνο ερύθημα και πρήξιμο των χεριών και/ή των ποδιών και κακουχία που έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία του ασθενούς να εργαστεί ή να εκτελέσει τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.

Το σύνδρομο χειρός-ποδιού βαθμού 3, ορίζεται ως απολέπιση, εξέλκωση, φλύκταινες και έντονο πόνο των χεριών και/ή των ποδιών και έντονη κακουχία που κάνει τον ασθενή ανίκανο να εργαστεί ή να εκτελέσει τις δραστηριότητες της καθημερινής του ζωής.

Μέτρα πρόληψης και θεραπείας του συνδρόμου χεριών-ποδιών

Πρόληψη:  

Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική στην προσπάθεια να μειωθεί η ανάπτυξη του συνδρόμου χεριών-ποδιών. Υπάρχουν ορισμένες πρακτικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν στη πρόληψη του συνδρόμου χεριών-ποδιών και θα βοηθήσουν να ελαττωθεί η σοβαρότητα και η ένταση των συμπτωμάτων που πιθανώς να αναπτυχθούν.

Αυτές περιλαμβάνουν την τροποποίηση ορισμένων από τις συνήθεις καθημερινές σας δραστηριότητες για να μειωθεί η τριβή, οι τραυματισμοί και η έκθεση στη θερμότητα για τα χέρια και τα πόδια σας, για το χρονικό διάστημα της θεραπείας.

-Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση των χεριών και των ποδιών σε ζεστό νερό, όπως στο πλύσιμο των πιάτων ή στα μεγάλης διάρκειας ντους.   

-Μικρής διάρκειας ντους με χλιαρό-δροσερό νερό θα μειώσει την έκθεση των παλαμών και των πελμάτων σας στο φάρμακο. Σκουπίστε το δέρμα σας προσεκτικά, απαλά χωρίς να το τρίβετε με μια μαλακή πετσέτα μετά το ντους. 

-Αποφύγετε δραστηριότητες που προκαλούν αδικαιολόγητη τριβή, πίεση ή τραυματισμούς στα χέρια ή τα πόδια σας κατά τη διάρκεια της θεραπείας, όπως τρέξιμο, γυμναστική ή αθλήματα όπως τένις ή το περπάτημα μεγάλων αποστάσεων. 

-Αποφύγετε την επαφή με δραστικές χημικές ουσίες που περιέχονται στα απορρυπαντικά πλυντηρίων, ρούχων ή τα προϊόντα οικιακού καθαρισμού.

-Αποφύγετε τη χρήση των ελαστικών γαντιών χωρίς επένδυση όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στο πλύσιμο των πιάτων καθώς παγιδεύουν τη θερμότητα και τον ιδρώτα από το δέρμα σας. Μια καλή πρακτική είναι να χρησιμοποιείτε βαμβακερά γάντια. 

-Αποφύγετε τη χρήση εργαλείων ή οικιακών αντικειμένων που απαιτούν τη πίεση του χεριού σας σε μια σκληρή επιφάνεια, όπως εργαλεία κήπου, μαχαίρια, κατσαβίδια κ.ά. 

-Ανυψώστε τα χέρια και τα πόδια σας όταν κάθεστε ή έχετε ξαπλώσει.

-Να φοράτε φαρδιά, καλά αεριζόμενα και μαλακά ρούχα και παπούτσια. 

-Δροσίστε τα χέρια και τα πόδια σας με δροσερές κομπρέσες (βρεγμένη πετσέτα) για 15 έως 20 λεπτά κάθε φορά. (Αποφύγετε την εφαρμογή πάγου απευθείας στο δέρμα). Το κρύο μπορεί να παρέχει προσωρινή ανακούφιση από τον πόνο και την ευαισθησία που προκαλούνται από το σύνδρομο χεριών-ποδιών .

-Αποφύγετε την έκθεση σε πηγές θερμότητας, όπως τις σάουνες, τον ήλιο, το τζάκι ή το καλοριφέρ.

-Εφαρμόστε απαλά ενυδατικές κρέμες φροντίδας δέρματος για να κρατήσετε τα χέρια και τα πόδια σας υγρά, μαλακά και ενυδατωμένα. Αποφύγετε το τρίψιμο ή το μασάζ στα χέρια και τα πόδια σας. Μαλακτικά όπως της Aveeno ή τη βρεφική αλοιφή για το σύγκαμα της bepanthol (Protective Baby Ointment), και άλλες παρέχουν εξαιρετική ενυδάτωση στα χέρια και τα πόδια σας.

Θεραπεία 

Ο ογκολόγος σας μπορεί να μειώσει τη δόση της χημειοθεραπείας σας ή να τροποποιήσει το πρόγραμμα της. Εάν είναι απαραίτητο, ο ογκολόγος σας μπορεί να διακόψει προσωρινά τη χημειοθεραπεία, έως ότου τα συμπτώματα του συνδρόμου χεριών-ποδιών βελτιωθούν.

Με τη χορήγηση φαρμάκων που είναι γνωστό ότι προκαλούν το σύνδρομο χεριών-ποδιών, τοπικά αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Αυτά περιλαμβάνουν τα κορτικοστεροειδή, όπως κρέμες κλομπετασόλης (BUTAVATE) ή η φθοριοκινονίδη (fluocinonide- LIDEX) είναι τοπικά κορτικοστεροειδή, με ισχυρή αντιφλεγμονώδη, αγγειοσυσπαστική και αντικνησμώδη δράση.

Ενυδατικές κρέμες φροντίδας δέρματος κρατούν τα χέρια και τα πόδια σας υγρά, μαλακά και ενυδατωμένα. Μαλακτικές ενυδατικές αλοιφές επομένως όπως της Aveeno ή η βρεφική αλοιφή για το σύγκαμα της bepanthol (Protective Baby Ointment) και άλλες,  παρέχουν εξαιρετική ενυδάτωση στα χέρια και τα πόδια σας. Επιπλέον, τοπικές ενυδατικές απολεπιστικές κρέμες που περιέχουν ουρία (URECORTIN CREAM) ή σαλικυλικό οξύ μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Η ανακούφιση από τον πόνο: 

Παυσίποναόπως η παρακεταμόλη (Depon ) ή παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη ή το celecoxib (Celebrex) μπορεί να είναι χρήσιμα για να ανακουφιστείτε από τον πόνο που σχετίζεται με το σύνδρομο χεριών-ποδιών. Μιλήστε με τον ογκολόγο σας.

Βιταμίνες: 

Η λήψη βιταμίνης Β6 (πυριδοξίνη- BESIX) μπορεί να είναι ευεργετική για την πρόληψη και τη θεραπεία της παλαμο-πελματιαίας ερυθροδυσαισθησίας , και η λήψη της θα πρέπει να συζητηθεί με τον ογκολόγο σας.

Πότε να καλέσετε τον ογκολόγο σας:

Εάν παρατηρήσετε ότι παλάμες ή τα πέλματα σας γίνουν έντονα ερυθρά. Αυτό συμβαίνει συχνά πριν από το ξεφλούδισμα, και μπορούν να σας δοθούν συστάσεις για την ανακούφιση σας.  Αν είστε σε χημειοθεραπεία με χάπια, μπορεί να σας ζητηθεί να τα διακόψετε για λίγο ή να χρειαστεί να προσαρμόσετε τη δόση σας ώστε να αποφευχθεί η επιδείνωση των συμπτωμάτων.